تحلیل تطبیقی سیمای الهی در احادیث توحیدی امام‌رضا و تورات از بُعد مکان و گزاره‌های مکان‌انگار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

3 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم‌اسلامی‌رضوی

چکیده

سبک تطبیقی هر چند از پیشینه دراز دامنی بهره‌مند نبوده، ولی در درک درست معارف، بسیار ارزشمند و کارآمد است؛ به‌ویژه اگر واکاوی این شیوه، در عرصۀ معارفِ توحیدی دو دین باشد. از این‌رو تحقیق فراروی کوشید که در گام اول، گزاره‌های سیمای الهی در این بُعد را در احادیث توحیدی امام‌رضا† و ظاهر تورات به روش کتابخانه‌ای گردآوری نماید و در قدم بعدی، تحلیلی از این داده‌ها به دست دهد که دو مورد از مهمترین نتایج آن، به روش توصیفی-تحلیلی، عبارتنداز: اولاً احادیث توحیدی رضوی† و گزاره‌های تورات در حیطه این مسئله، از جامعه آماری بالایی بهره‌مند است که می‌توان به بیش از صد مورد در تورات بر مکان‌دار بودن خداوند و چهل حدیث رضوی†، در فرامکانی حضرت حق اشاره کرد. ثانیاً تعالیم تورات در تشبیه خداوند به آفریده‌ها، مکان‌دار بودن خداوند و گزاره‌های مکان‌انگار، با معارف توحیدی امام‌رضا† سراسر ناهمگون است؛ از آن‌رو که تورات کنونی، قالب‌ریزی خدایی در دستور کارش قرار گرفته که دست، پا، صورت، کمر، فراز، فرود، پیدایی و غیره دارد که پذیرش آنان، به مکانداری خداوند منجر می‌شود؛ حال آنکه در معارف رضوی†، خداوند از این موارد و از اصل تشبیه، مبرّی است.

کلیدواژه‌ها