خوارج گروهی از یاران دیرینۀ امام علی بودند که علیرغم تلاوت قرآن و عبادت فراوان، قرآن در محیط اندیشۀ آنان وارد نمیشد امام پیوسته میکوشید که اندیشۀ کج آنان‌را از راه گفتگو و مناظره اصلاح کند به این منظور با به کارگیری آداب و اصول صحیح مناظره و با منطق محکم به احتجاج و استدلال با آنان میپرداخت، این مقاله برآن است که این مناظرات و احتجاجات را تحلیل و بررسی دقیق علمی نموده تا بتواند گامی در جهت شناخت هدفی که همواره پیش روی حضرت بوده و برای اقناع مخاطب خود و بیدار ساختن اندیشۀ آنان از ابزار مناظره استفاده می‌کرده بردارد. روش تحقیق در این مقاله، کتابخانه‌ای به روش توصیفی _ تحلیلی می‌باشد، نتیجۀ این پژوهش آن است که امام در استدلالهای خود در برابر این گروه، از روشهای مختلفی چون تکیه بر آیات شریفۀ قرآن، سنت رسول اکرم، شرایط سیاسی روز و معیارهای عقلی و منطقی و دانستههای طرف مناظره بهره گرفته است.
)