بررسی سندی و دلالی حدیث «حُفَّتِ الجَنَّةُ بِالمَکارِه‌ وَحُفَّتِ النّارُ بِالشَّهَواتِ»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

2 دانشیار، گروه علوم قرآنی و حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.

3 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه فلسفۀ اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران؛ طلبۀ سطح 4 رشتۀ فلسفه، مدرسۀ علمیۀ نواب، مشهد، ایران

چکیده

در کتب روایی، اخلاقی، تفسیری، کلامی، فلسفی و عرفانی در حوزۀ معارف الهی، روایت زیر از پیامبر اکرم(ص) و ائمۀ معصومین(ع)، در توصیف بهشت و جهنم و رابطۀ آن دو با دنیا بیان شده است: «حُفَّتِ الْجنّةُ بالمَکارِهِ‌ وحُفَّتِ النّارُ بالشّهَواتِ». در این مقاله، مسئله این است که نسبت محفوف بودن رسیدن به بهشت با مکاره و سختی‌ها و محفوف بودن جهنم با امیال و شهوات روشن شود. دیگر این‌که، فهم ظاهر از روایت روشن است و نیازی به ذکر مبانی کلامی و فلسفی ندارد، بلکه اشاره به آن مبانی صرفاً به‌عنوان مؤید است. این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی، ضمن بررسی سندی و دلالی و تبیین محتوایی حدیث مذکور روشن می‌سازد که حدیث فوق معتبر و متواتر است و از نظر سند تأیید می‌شود. به‌علاوه، دلالت آن بر اساس دیدگاه اهل حدیث و دیگر دیدگاه‌های کلامی، فلسفی، تفسیری و اخلاقی مبتنی بر مبانی عقلایی، بر این سنت قطعی الهی استوار است که رسیدن به درجات بهشت منوط به سر کشیدن جام‌هاى ناگوار دنیاست، و دخول در آتش جهنم، به ارتکاب خواهش‌هاى نفسانى مربوط است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Isnad and Content Analysis of "Heaven is wrapped up with cunning and hardships and Hell is wrapped up with lusts"

نویسندگان [English]

  • Ramin Golmakani 1
  • Seyed Ali Delbari 2
  • Mahmoud Mogaddas Shargh 3
1 Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran
2 Associate Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran
3 MA Graduate, Department of Islamic Philosophy, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran; Level 4 Seminary Student, Field of Philosophy, Nawab Seminary School.Mashhad, Iran
چکیده [English]

In the narrative, moral, commentary, theological, philosophical and mystical books in the field of divine knowledge, a narration describing heaven and hell and their relationship with the world has been described by the Holy Prophet (PBUH) and the Imams of the Infallibles (PBUH): And the fire burned with lust"; The problem is, what is meant by heaven being complicated with cunning and hardships and hell being full of desires and lusts? Is it clear to understand and is it enough to accept its appearance, or do we need to use theological and philosophical foundations? This article, in a descriptive and analytical method, while examining the document and broker and explaining the content of the said hadith, makes it clear that according to the evidences and evidences of many verses and narrations, from the authentic hadiths; Rather, it is frequent, and its meaning is based on the definite divine tradition and rational principles that reaching the levels of heaven depends on drawing the unfortunate trophies of the world, and entering the hellfire is related to committing carnal desires in the world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hardships"
  • lusts"
  • heaven"
  • "
  • hell"
  1. آشتیانى، سید جلال‌الدین. (1370ش). شرح مقدمه قیصرى. تهران: امیرکبیر.
  2. ابن‌حنبل، احمد. (1416ق). مسند أحمد بن حنبل. بیروت: مؤسسة الرساله.
  3. ابن‌درید، محمد بن حسن. (1988م). جمهرة اللغه. بیروت: دار العلم للملایین.
  4. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر.
  5. برقی، احمد بن محمد. (1342ش).کتاب الرجال، تهران: دانشگاه تهران.
  6. ترمذی، محمد بن عیسی. (1419ق). سنن الترمذی. قاهره: دار الحدیث.
  7. جهامی، جیرار. (2006م). الموسوعة الجامعة لمصطلحات الفکر العربی و الإسلامی. بیروت: مکتبة لبنان ناشرون.
  8. حر عاملی، محمد بن حسن. (1416ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث.
  9. حسن‌زاده آملى، ممد الهمم در شرح فصوص الحکم‏. (1378ش). تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى.
  10. حقى برسوى، اسماعیل بن مصطفى. (بی‌تا). تفسیر روح البیان. بیروت: دار الفکر.
  11. حلی، حسن بن یوسف. (1402ق). رجال العلامة الحلی. قم: الشریف الرضی.
  12. خوارزمى، حسین. (1379ش). شرح فصوص الحکم. قم: بوستان کتاب.
  13. خوانسارى، محمد بن حسین. (1366ش). شرح بر غرر الحکم ودرر الکلم، تهران: دانشگاه تهران،
  14. خویى، سید ابوالقاسم. (بی‌تا). مصباح الفقاهه (المکاسب). بی‌جا: بی‌نا.
  15. رازى، حسین بن على. (1408ق). روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، (تصحیح و تحقیق محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح). مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى‏.
  16. راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت:‏ دار القلم.
  17. رضانژاد، غلام‌حسین. (1387ش). مشاهد الألوهیة. قم: آیت اشراق.
  18. شریف رضی، محمد بن حسین. (1414ق). نهج البلاغه، (تحقیق صبحی صالح). قم: هجرت.
  19. شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1383ش). شرح اصول کافی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  20. طباطبایى، سید محمدحسین. (1390ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الأعلمی.
  21. طریحى، فخرالدین. (1375ش). مجمع البحرین‏، (تحقیق احمد حسینى اشکورى). تهران: مرتضوی‏.
  22. طوسی، محمد بن حسن، (1420ق). فهرست کتب الشیعة وأصولهم وأسماء المصنفین وأصحاب الأصول. قم: مکتبة المحقق الطباطبائی.
  23. طوسی، محمد بن حسن. (1417ق). رجال الطوسی. قم: بعثت.
  24. طوسی، محمد بن حسن. (1427ق). رجال الطوسی. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
  25. عبدالله قطب بن محیى، (1384ش). مکاتیب عبد الله قطب. قم: انتشارات قائم آل محمد.
  26. غزالى، ابو حامد. (بی‌تا). إحیاء علوم الدین‏. بیروت: دار الکتاب العربى.
  27. فراهیدى، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
  28. قرطبى، محمد بن احمد. (1364ش). الجامع لأحکام القرآن‏. تهران: ناصرخسرو.
  29. قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا. (1368ش). تفسیر کنز الدقائق. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
  30. قمى، عباس. (1414ق). سفینة البحار، قم: بی‌نا.
  31. کشی، محمد بن عمر. (1404ق). اختیار معرفة الرجال. قم: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث.
  32. کلینی، محمد بن یعقوب. (1387ش). الکافی. قم: دار الحدیث.
  33. مازندرانی، محمدصالح بن احمد. (1382ق). شرح الکافی، الأصول والروضه. تهران: المکتبة الإسلامیه.
  34. مجلسى، محمدباقر. (1403ق). بحار الأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
  35. مجلسى، محمدباقر. (1404ق). مرآة العقول. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  36. مسلم بن حجاج، ‌صحیح مسلم. (1412ق). قاهره: دار الحدیث.
  37. مصطفوى، حسن. (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز الکتاب للترجمة والنشر.
  38. میبدى، احمد بن محمد. (1371ش). کشف الأسرار وعدّة الأبرار، (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصارى). تهران: امیرکبیر.
  39. نجاشی، احمد بن علی. (1365ش). رجال النجاشی. قم: جامعة المدرسین.