نقش فضای صدور در حل تعارض بدوی بعضی از احادیث نهج البلاغه

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

'گروه معارف دانشکده ادبیات دانشگاه کاشان

چکیده

پس از قرآن کریم، نهج‌البلاغه، ارزش‌مندترین میراث فرهنگی اسلام است. تفاوت کلام علی(ع) و وجود تعارض ظاهری در پاره‌ای از موارد، همواره با دیدگاه­های متفاوتی روبه‌رو بوده است. به‌طوری که بعضی از بزرگان شیعه و اهل سنت، صحت انتساب بعضی از سخنان به آن‌حضرت را مورد تشکیک قرار داده یا انکار کرده‌اند. با توجه به عصمت امام علی(ع) از خطا، فرض وقوع تضاد و تعارض در میان سخنان حضرت، غیر ممکن است؛ لذا باید کوشید با روش‌های مقبول و متعارف، این‌گونه احادیث را توجیه و عدم تعارض واقعی آنها را آشکار ساخت. این جستار درصدد است با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی، از طریق بررسی جغرافیای سخن و فضای صدور، ضمن تأکید بر اصالت احادیث، این حقیقت را روشن نماید که اختلاف میان روایات این‌کتاب شریف، از نوع اختلاف ظاهری است که با شناخت فضای صدور آنها، قابل رفع خواهد بود. بررسی مواردی از کلام نهج‌البلاغه چون؛ مدح و ذمّ دنیا، مدح و ذمّ کوفیان، مدح و ذمّ خلیفۀ دوم، مشروعیّت و عدم مشروعیّت خلیفۀ سوم، عصمت امام و اعتراف به خطا، نشان از آن دارد که تعارض ظاهری این‌دو‌گونه بیان، ناشی از بی‌توجهی به جغرافیای کلام و عدم دقت در شرایط اجتماعی و مقتضیات زمان صدور خطبه‌‌ها و نامه‌های مورد نظر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Announcing Situation’s Role in Solving Primitive Conflicts of Some Traditions of Nahj al-Balagha (Arabic: نَهْج ٱلْبَلَاغَة Nahj al-Balāghah, 'The Path of Eloquence')

نویسنده [English]

  • MOHAMMAD SOBHANINIA
Department of Education, Faculty of Literature, Kashan University
چکیده [English]

Nahj al-Balagha (Arabic: نَهْج ٱلْبَلَاغَة Nahj al-Balāghah, 'The Path of Eloquence') is the most valuable cultural heritage of Islam after the Holy Quran. The difference in the words of Imam Ali (A.S.) and the existence of an apparent conflict in some cases have always faced different views. Some Shīʿa and Sunnī scholars have denied or have doubted the authenticity of attributing some of his words to him. It is impossible to assume the occurrence of contradiction and conflict among Imam Ali’s words by considering Imam Ali's infallibility from sin. Therefore, we should try to justify such aḥādīth (Arabic: أحادیث, singular: ḥadīth) by acceptable and conventional methods and reveal their actual non-conflict. This article tries to use descriptive-analytical method, through examining the geography of speech and the situation of announcement, while emphasizing on the authenticity of aḥādīth to clarify the fact that the difference between the narrations of the Noble Book is an apparent difference that can be resolved by recognizing the situation of announcement of them. The study of some of the words of Nahj al-Balagha such as: The praise and disapproval (Arabic: مَدح و ذَم, Romanized: Madḥ wa Dhamm) of the world, the praise and disapproval of the people of Kufa (Arabic: الْکُوفَة al-Kūfah), the praise and disapproval of the Second Caliph, the legitimacy and illegitimacy of the Third Caliph, the infallibility of the Imam and the confession of mistake indicates that the apparent conflict of these two types of expression is due to neglecting for the geography of the word and inaccuracy in social conditions and the requirements of the time of pronouncing the sermons and letters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geography of the word
  • differences in aḥādīth (Arabic: أحادیث
  • singular: ḥadīth) of Nahj al-Balagha (Arabic: نَهْج ٱلْبَلَاغَة Nahj al-Balāghah
  • 'The Path of Eloquence')
  • Situation of announcement