The Narrators of Sulaym ibn Qays and Some Associated Ambiguities and Challenges

Document Type : -

Author

Corresponding Author, Graduate in Quranic and Hadith Sciences, University of Quran and Hadith, Qom, Iran

Abstract

Numerous writings and articles have discussed the significance of the works attributed to Sulaym ibn Qays. Factors contributing to the perceived importance of this text include its historical antiquity, Sulaym’s (Sulaym) status as a close companion (Saḥābī Khāṣ) of key figures, the directness of some of its narrations (Aḥādīth), reported endorsements by the Imams for certain versions of his books, and its inclusion of unique or rare content. Given that the book attributed to Sulaym ibn Qays (Kitāb Sulaym ibn Qays) is considered one of the earliest hadith compilations, a comprehensive examination of all aspects surrounding it is warranted. This article critically investigates the status of the narrators (ruwāt) of Sulaym ibn Qays and his book, as well as some of the ambiguities and challenges associated with them. The findings indicate that only Abān ibn Abī ʿAyyāsh is the direct transmitter of Sulaym’s narrations, and all of Sulaym’s aḥādīth are thus solitary reports (khabar al-wāḥid). The status of other narrators linked to the book, such as Ibn Udhayna and Maʿmar ibn Rāshid (Maʿmar ibn Rāshid), remains unclear, with serious ambiguities regarding their connection to Sulaym’s work. Furthermore, disregarding fabricated or altered transmission chains (Asnād), most of the intermediary transmitters in the Asnād of narrations attributed to Sulaym are either unknown (majhūl), unreliable (ḍaʿīf), weak, or associated with extremist Shīʿī groups (ghulāt).

Keywords

Main Subjects


  1. ابن‌‌حجر، احمد بن علی عسقلانی. (1406ق). تقریب التهذیب. سوریه: دار الرشید.
  2. ابن‌‌حجر، احمد بن علی عسقلانى. (۱۳۲۶ق). تهذیب التهذیب. حیدرآباد دکن: بی‌نا.
  3. ابن‌داوود، حسن بن علی. (1383ق). رجال ابن داود. تهران: دانشگاه تهران.
  4. ابن‌غضائری، احمد بن حسین. (1422ق). رجال (الضعفاء). قم: دارالحدیث.
  5. استادی، کاظم. (1399ش). ب. نسبت منابع نخستین و سلیم. قم: کتابخانه دارالحدیث.
  6. استادی، کاظم. (1399ش). ج. درباره راویان سلیم، (مخطوط). قم: کتابخانه دارالحدیث.
  7. استادی، کاظم (1400ش). الف. روایات سلیم بن قیس در الغیبه نعمانی و بررسی وضعیت استثنای آن در میان روایات دیگر، (مخطوط). قم: کتابخانه رضا استادی.
  8. استادی، کاظم. (1400ش). ب. بازشناسی مؤلف کتابی که المسترشد خوانده می‌شود. پژوهش‌های قرآن و حدیث، 54(1)، ص293-269. https://doi.org/10.22059/jqst.2022.321913.669734
  9. استادی، کاظم. (1400ش). ج. کتابشناسی توصیفی سلیم بن قیس هلالی. میراث شهاب، قم، 27(104). ص 133ـ184.
  10. استادی، کاظم. (1400ش). د. بررسی انتساب سند کتاب سلیم به شیخ طوسی. علوم حدیث، 26(1)، ص 150-177. https://doi.org/10.22034/hs.2021.13161
  11. استادی، کاظم. (1400ش). ه‍. قدیمی‌ترین نسخه خطی و ترجمه فارسی کتاب منسوب به سلیم بن قیس. پژوهشنامه نسخه‌شناسی متون فارسی، 6(15)، ص303ـ330.
  12. استادی، کاظم. (1401ش). الف. گونه‌شناسی روایات عمربن‌اذینه و سلیم در کتاب کافی کلینی. پژوهشنامه اهل‌بیت(ع)، 1(2)، ص64ـ90.
  13. استادی، کاظم. (1401ش). ب. گونه‌شناسی روایات معمربن‌راشد در منابع ‌شیعی. حدیث اندیشه، 17(33)، ص71ـ80.
  14. استادی، کاظم. (1401ش). ج. گزارش اسناد روایات سلیم در منابع نخستین شیعه. حدیث حوزه، 13(25)، ص11-42.
  15. استادی، کاظم. (1401ش). د. گزارش شکلی اسناد نسخه‌های خطی کتاب‌های منسوب به سلیم. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. قم: دانشگاه قرآن و حدیث.
  16. استادی، کاظم. (1403ش). مشابهت‌یابی روایات کتاب سلیم و بررسی حالات پیش رو. فرهنگ و سیرۀ اهل‌بیت(ع)، 3(11).
  17. استادی، کاظم. (1399ش). الف. معرفی نسخه‌های خطی سلیم. میراث شهاب، قم، (99)، 145ـ188.
  18. انصاری، محمد باقر. (1422ق). کتاب سلیم بن قیس الهلالی أقدم نص تاریخی عقائدی فی الإسلام. تراثنا. عشر. رجب ـ ذوالحجة ـ العدد 3 و 4.
  19. جلالی، عبدالمهد. (1382ش). الف. پژوهشی درباره سلیم بن قیس هلالی. مطالعات اسلامی، (60)، ص89-126.
  20. جلالی، عبدالمهدی. (1382ش). ب. راوی کتاب سلیم در ترازو. مطالعات اسلامی، (62)، ص 13 تا 62.
  21. جوزجانی، ابراهیم بن یعقوب. (بی‌تا). أحوال الرجال. پاکستان ـ فیصل آباد: حدیث اکادمی.
  22. حلی، حسن بن یوسف. (۱۳۸2ق). رجال. نجف: بی‌نا.
  23. حیدری مزرعه آخوند، محمدعلی. (1397ش). کاوشی در پدیدآورنده کتاب الاختصاص. حدیث پژوهی، 10(2). https://doi.org/10.22052/0.20.1
  24. خویی‌، ابوالقاسم. (1403ق)‌. معجم‌ رجال‌ الحدیث‌. قم: منشورات‌ مدینة العلم.
  25. دارقطنی، علی بن عمر. (1403ق). الضعفاء الضعفاء والمتروکون. مدینه: الجامعة الإسلامیة.
  26. الذهبی، محمد بن أحمد. (1382ق). میزان الإعتدال فی نقد الرجال. بیروت: دارالکتب العلمیة.
  27. سلطانی، محمد. (1398ش). کتاب سلیم (بازخوانی کهن‌ترین میراث مکتوب شیعه). قم: برگ فردوس.
  28. الهلالی، سلیم بن قیس. (1397ش). اسرار آل محمد(ص). قم: نشر دلیل‌ما.
  29. الهلالی، سلیم بن قیس. (1415ق). کتاب سلیم بن قیس الهلالی، (تحقیق محمدباقر انصاری). قم: الهادی.
  30. طوسی، محمدبن حسن. (1380ق). رجال، (به کوشش محمدصادق بحرالعلوم). نجف: بی‌نا.
  31. قلیچ، رسول. (1390ش). بررسی دیدگاه عالمان شیعه درباره کتاب سلیم ابن قیس. پایان‌نامه ارشد. دانشگاه ادیان.
  32. کشی، محمد بن عمر. (1409ق). اختیار معرفه الرجال (رجال کشی)، (به کوشش مصطفوی). مشهد: دانشگاه فردوسی.
  33. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407ق). الکافی، (محقق: غفاری علی‌اکبر)، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
  34. مامقانی، عبدالله. (1351ق). تنقیح المقال فی علم الرجال. نجف: بی‌نا.
  35. مجلسى، محمدتقى. (1406ق). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، (محقق: حسین موسوى کرمانى و على پناه‌ اشتهاردى). قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
  36. مِزّی، یوسف‌بن عبدالرحمان. (1404ق). تهذیب‌الکمال فی أسماءالرجال، (چاپ بشار عواد معروف). بیروت: الرساله.
  37. مفید، محمد بن محمد بن نُعمان. (1363ش). تَصحیحُ اِعتقاداتِ الاِمامیّة. (با تصحیح شهرستانی). بی‌جا: رضی.
  38. نجاشی، ابوالعباس احمد بن علی. (1407ق). رجال، (به کوشش زنجانی). قم: نشر اسلامی.
  39. نسائی، احمد بن علی. (1406ق). کتاب‌الضعفاء و المتروکین، (چاپ محمود ابراهیم زاید). بیروت: دار المعرفه.
  40. نعمانی، محمد بن ابراهیم. (1397ق). الغیبه. تهران: نشر صدوق.
  41. نوری، حسین بن محمدتقی. (1382ق). مستدرک الوسائل. تهران: چاپ افست.
  42. یوسفی غروی، محمدهادی. (1400ش). مقدمه کتاب اسرار آل محمد و سلیم بن قیس. قم: بوستان کتاب.