2024-03-29T01:10:21Z
https://hd.razavi.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=258
آموزه های حدیثی
آموزه های حدیثی
2676-6361
2676-6361
1400
5
9
اعتبار طرق تحمل حدیث نزد شیخ صدوق (با نگاهی بر طرق اجازه، مکاتبه و وجاده)
معصومه
طاهریان قادی
سید محسن
موسوی
در دوران متقدم روشهای مختلفی برای دریافت حدیث وجود داشته است که از آنها به شیوههای تحمل حدیث یاد میشود. در سنت اخذ حدیث، طریق تحمل در اعتبار حدیث مؤثر بوده است. اگرچه اجازه، مکاتبه و وجاده به عنوان طرق تحمل حدیث، از اعتبار پایینتری نسبت به سماع و قرائت برخوردار بوده، اما این طرق در آثار حدیثی شیخ صدوق به کار گرفته شده است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی کاربرد و اعتبار این سه طریق نزد صدوق را مورد مطالعه قرار داده تا پایبندی وی در ذکر طرق و تأثیرگذاری آن بر اعتبار روایات را نمایان سازد. نتایج حاصل شده از این پژوهش نشان میدهد که اجازه در دو نوع مطلق و مقرون با سایر طرق تحمل حدیث، از درجه اعتبار متفاوتی برخوردار بوده است و تنها اعتبار اجازه مطلق محل بحث است. صدوق به دلایل عدم دسترسی به شیخ یا عدم زمان کافی برای سماع حدیث، متوسل به روشهای اجازه مطلق و مکاتبه شده است. وی در اکثر موارد با لفظ اخبرنا و قیود دیگر بر طریق تحمل غیرمعمول خود، تصریح کرده است. وی قائل به عدم اعتبار وجاده بوده و تنها در نسخه اصلی توقیعات با خط معصوم (ع) وجاده را معتبر دانسته است.
"شیخ صدوق"
"طرق تحمل حدیث"
"اجازه"
"مکاتبه"
"وجاده"
2021
08
23
3
24
https://hd.razavi.ac.ir/article_1583_990a2bbdba3879ea1b38ff9b9f597162.pdf
آموزه های حدیثی
آموزه های حدیثی
2676-6361
2676-6361
1400
5
9
امام شناسی در نامه منسوب به امام صادق(ع) خطاب به اصحاب
فتحیه
فتاحی زاده
زهرا
صرفی
سمیه
سروقد مقدم
امامت از ضروریات مذهب تشیع است و تبعیت از امام جز با معرفت امام محقق نمیشود. بیتردید بهترین معرفی آن است که از زبان خود امام معصوم (ع) باشد. اولین حدیث از کتاب روضة الکافی، نامه ای از امام صادق (ع) خطاب به اصحاب است. نتایج تحلیل محتوای کمّی نشان میدهد در بخشی از این نامه، کلیدواژهی «امام» دارای تکرار قابلتوجهی است؛ به گونه ای که از نظر فراوانی در مقایسه با سایر کلیدواژه ها جایگاه سوم را دارا میباشد و در 88% موارد، این کلید واژه برای اشاره به ائمه معصومین (ع) بهکاررفته است. ازاینرو در پژوهش حاضر با تحلیل مضمون این نامه تلاش شد تا نگاه امام (ع) در موضوع امامشناسی تبیین شود. نتایج تحلیل محتوا، ضمن اینکه مشخص میکند در مقولهی «امامشناسی» مباحث مرتبط با معرفی امام و جایگاه امامت، صفات و وظایف امام و حق امام بر مردم بیان شده است؛ نشان می دهد، حضرت در پی اثبات جایگاه امامت یا شرح کامل اوصاف امام نبوده است بلکه تبیین اعتقاد صحیح اسلامی در زمینه امام شناسی و تأکید بر نیازمندی اصحاب به امام، جهت بهرهمندی ایشان از شأن هدایتگری این بزرگواران، مورد توجه آن امام همام بوده است.
نامهی امام صادق (ع)
اصحاب
تحلیل محتوا
امامشناسی
2021
08
23
25
52
https://hd.razavi.ac.ir/article_1597_a30d8ea55062a7868496ddbcf99adb73.pdf
آموزه های حدیثی
آموزه های حدیثی
2676-6361
2676-6361
1400
5
9
بازخوانش سلوک راوی شناسی و نظام باوری ابن غضائری در پندار اندیشه وران
قاسم
محسنی مری
ابن غضائری از راوی شناسان برجسته حدیثی در عصر متقدمان می باشدکه با بهره گیریی از ملاک ها و بنیان های معرفتی ویژه زمانه خویش به بازخوانی احوال روایان حدیثی پرداخته است. حوزه مطالعات رجال شناسی وی همبسته با تصویرسازی شایسته از هویت دانشی و الگوی فکری او در زمانه زیسته و نحوه دستیابی او به منابع رجالی می باشد. رهیافت نقادانه وی در این دانش در اثر رجالی تاریخی نه عینی قابل بازنمایی و سنجه می باشد. اما کمینه منابع روایی تاریخی درباره هویت فردی و اجتماعی ابن غضائری بستری برای گمانه های ناهمگون معرفتی در حوزه شخصیت تاریخی، باوری ودانشی وی در میان دانشوران پیشینی و پسینی رجالی و غیرآن شده است. در این جستار با رهیافت همزمانی ودرزمانی وتحلیلی به بازخوانی منش ابن غضائری و سلوک راوی شناسی و نظام باوری وی پرداخته و تلاش شده بنابر روایت پیشینیان همزمان وی و گفته های دانشیان رجالی پسینی هویت دانشی و چیستی اثر راوی شناسی وی مورد بازخوانش تحلیلی قرارگیرد.
ابن غضائری
الضعفاء
جرح وتعدیل
رجال شناسی
غلو
2021
08
23
53
76
https://hd.razavi.ac.ir/article_1592_c9f0f3ed5face26b81c63aa60d955bcb.pdf
آموزه های حدیثی
آموزه های حدیثی
2676-6361
2676-6361
1400
5
9
حدیث مزید از نظر تا عمل؛ شروط محدثان و عمل فقیهان
سید مهدی
احمدی نیک
امیر رضا
دریادل
حدیث مزید از اصطلاحات علم درایه و به حدیثی اطلاق می شود که نسبت به حدیث هم مضمون خود زیادتی در متن یا سند داشته باشد. برخی بر آنند که زیادی در متن باید معنای جدیدی را ایجاد کند تا بر آن، حدیث مزید اطلاق شود. ولی برخی دیگر صرف وجود زیاده در متن را به طور مطلق کافی می دانند. نسبت به زیادی در سند هم برخی وجود یک یا چند راوی بیشتر و برخی دیگر فقط وجود یک راوی بیشتر را در سند شرط اطلاق مزید می دانند.نگارندهگان این مسأله را به روش توصیفی -تحلیلی مبتنی بر مطالعه کتابخانه ای بررسی نموده و به این نتیجه دست یافته اند که مانعی برای اطلاق حدیث مزید بر هرکدام از انواع فوق وجود ندارد.یافته دیگر این استکه اگر چه در کتابهای درایه، اصول و قواعد مختلفی برای مزید ذکر شده؛ اما فقیهان به اینها کمتر پایبند بوده و در عمل به مبانی اصولی، حدیثی و رجالی خود مراجعه کرده اند؛ مانند احتمال اشتباه راوی یا کاتب در بیان یا نوشتن زیاده، عدم اختلاف جوهری یک روایت با سایر روایات، بررسی وثاقت همه راویان موجود در سلسله سند، تقدیم اصل «عدم زیاده» بر اصل «عدم نقیصه»، اضبط بودن راوی.
حدیث مزید
زیادی در متن
معنای جدید
زیادی در سند
فقیهان
2021
08
23
77
106
https://hd.razavi.ac.ir/article_1582_4cd315d30bcac486cd6ebc67d529fb1e.pdf
آموزه های حدیثی
آموزه های حدیثی
2676-6361
2676-6361
1400
5
9
فضیلت زیارت امام رضا (ع) با پای پیاده از زاویه ادله خاص روایی
هانی
زعفرانی
پژوهشگران حوزۀ زیارت، برای اثبات فضیلت زیارت معصومان با پای پیاده بهعنوان یک شیوۀ زیارتی که علاقهمندان بسیاری دارد، به عموماتی مانند فضیلت مطلق پیادهروی، تعظیم شعائر و... تمسک جستهاند که در جای خود لازم و ضروری است. اما ادلۀ خاصی نیز در این موضوع و بهطور خاص در رابطه با زیارت پیاده امام حسین، امام علی، امام رضا و امام باقر وجود دارد که بهطور کامل جمعآوری نشده و از فقدان یک تحلیل منسجم و دلالت سنجی دقیق، رنج میبرد. از اینرو، این روایات، همچنان نیازمند نگاشتههایی جامع و نظاممند است تا به جمعآوری، دستهبندی و دلالت سنجی آنها بپردازد. از میان روایات فضیلت زیارت امامان با پای پیاده، تعداد هفت روایت در رابطه با فضیلت زیارت امام رضا با پای پیاده میباشد. مقالۀ پیش رو، این روایات را در سه دسته، ارائه نموده و به تحلیل آنها پرداخته است. بررسی روایات، این نتیجه را حاصل میکند که فضیلت زیارت امام رضا با پای پیاده بر اساس ادلۀ خاص روایی و با عنوان اولی در میان روایات شیعه، مطرح نمیباشد؛ درعین حال، امکان استحباب زیارت امام رضا با پای پیاده بهعنوان مصداقی از «تعظیم شعائر»، «تواضع» و... همچنان باقی است و پژوهشهایی نیز در این زمینه، ارائه گردیده است.
دلالت سنجی روایات
زیارت امام رضا (ع)
زیارت با پای پیاده
گام
پابرهنه
2021
08
23
107
128
https://hd.razavi.ac.ir/article_1590_abce33bcadd5f67cfe208d46b05467e0.pdf
آموزه های حدیثی
آموزه های حدیثی
2676-6361
2676-6361
1400
5
9
گونه شناسی معیارهای تاریخ محور اعتبارسنجی محتوای احادیث
البرز
محقق گرفمی
سیدعلی
دلبری
محتوای اخبار ظنّ برانگیز با سنجههایی چون قرآن، سنّت معتبره، عقل، اجماع، مقاصد شریعت، گزاره علمی و تاریخ ارزیابی میشوند. از این میان، آگاهی از مؤلفههای تاریخی در کشف علل و عوامل صدور حدیث و نیز تطبیق محتوای آن بر رخدادهای بیرونی بسیار رهگشا خواهد بود. این نوشتار با بهره از منابع کتابخانه ای و به روش تحلیلی- اکتشافی، در پی گونهشناسی ملاکهای معتبری برای نقد و تحلیل احادیث است که با دانش تاریخ و تاریخ مندی پیوندی معنادار دارند. دستاورد عمومی پژوهش این است که گونههایی که برگزارههای نقلی و تحلیل عقلانی استوار هستند در قامت قرینهها و نشانههایی برای حکم به میزان اعتبار حدیث، نقشآفرین خواهند بود. در این میان، دلالتهای قطع آفرین قصص قرآن، سنت قطعیه و رخدادهای قطعی استوارترین منابع تاریخی نقد حدیث هستند. برخی از موارد اطمینان بخش مرتبط با تاریخ نیز عبارتند از: قرائن پیرامونی حدیث مانند آگاهی از شاخصههای اجتماعی، سیاسی و مذهبی و عادات و آداب رفتاری فضای صدور حدیث؛ شناخت منابع معتبر نقل تاریخ؛ بررسی احوال افراد و رخدادهای گزارش شده در متن و نیز تشخبص امور عام البلوی. تحلیل عقلانی و روشمند گزارشها با واکاوی در قرینههای پیرامونی نیز در فرآیند نقد تاریخی حدیث بسیار سودمند خواهد بود.
حدیث
تاریخ
قرائن متنی
قرائن پیرامونی
تحلیل عقلانی
2021
08
23
129
158
https://hd.razavi.ac.ir/article_1584_eeff5ee62403be896f082dc24c6cb747.pdf
آموزه های حدیثی
آموزه های حدیثی
2676-6361
2676-6361
1400
5
9
واکاوی روشهای رفع تعارض اخبار از دیدگاه شیخ انصاری
علی
نصرتی
سید ابوالقاسم
حسینی زیدی
محمدحسن
قاسمی
تعارض و اختلاف احادیث به معنای ناسازگاری در مفاد و مدلول دو یا چند حدیث است. بحث رفع تعارض و اختلاف احادیث ـ به جز موارد اندک ـ به فهم و منظورشناسی حدیث مربوط میشود نه به نقد و پاکسازی و تشخیص حدیث معتبر از نامعتبر. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به واکاوی روشهای رفع تعارض اخبار در دیدگاه شیخ انصاری پرداخته و به این نتیجه رسیده است که: شیخ اعظم، برای رفع تعارض اخبار از سه روش جمع، ترجیح و تخییر ـ با حفظ ترتیب یاد شده ـ استفاده میکند بدین صورت که جمع عرفی را بر اجرای قواعد ترجیح مقدّم میدارد و اگر جمع و سازگارسازی عرفی امکان نداشته باشد برای ترجیح یکی از دو خبر متعارض بر دیگری به سراغ مرجّحات میرود و چنانچه ترجیحی در میان نباشد، نوبت به تخییر میرسد و یکی از دو خبر متعارض را برمیگزیند. حمل عام بر خاص، حمل مطلق بر مقید، حکومت و ورود، حمل صیغه امر بر استحباب، حمل صیغه نهی بر کراهت، حمل بر زمان خاص و حمل بر تقیه از شایعترین روشهای جمع بین روایات متعارض در نگاه شیخ انصاری میباشد
رفع تعارض
روش جمع
ترجیح
تخییر
شیخ انصاری
2021
08
23
159
180
https://hd.razavi.ac.ir/article_1581_5997f8a6fde866501555feb518b151b5.pdf