دانشگاه علوم اسلامی رضویآموزه های حدیثی2676-63612420190220روش شناسی معنایابی واژه های نهج البلاغه3261FAمهدیمردانیعضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضویJournal Article20190522<em>شناخت معنای واژگان، از مهمترین مراحل فهم متون دینی است. این مهم، زمانی تحقق مییابد که مبتنی بر روشی علمی باشد و از یک سیر منطقی پیروی کند. خصوصا دربارۀ متون مقدسی چون نهجالبلاغه که از ادبیاتی فاخر برخوردار است و واژههای آن به جهت چندی پُر شمار و به جهت چگونگی متنوع</em><em>اند. مقاله حاضر کوشیده است تا با تکیه بر کتاب نهجالبلاغه به طرح روشی بپردازد که نهج پژوهان برای دست یابی به معنای واژهها بدان نیاز دارند. روشی که بر شش مرحله کاربردی استوار است و در یک فرایند گام به گام، مخاطب را به معنای واژههای نهجالبلاغه رهنمود میسازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که شناخت هیئت و ماده کلمه، تشخیص بُنمعنایی، انتخاب معنای استعمالی، تشخیص معنای حقیقی از مجازی، بررسی ویژگیهای زبانی و تحلیل معنا شناختی شش مرحله مهم و کارگشا در فهم واژههای نهجالبلاغه است که در ترجمه</em><em>های نهجالبلاغه نیز انعکاس داشته است. </em>https://hd.razavi.ac.ir/article_1_bee1b59d430853cea4a6962a62c6125f.pdfدانشگاه علوم اسلامی رضویآموزه های حدیثی2676-63612420190220بررسی جمله «اِتَّقِ شَرَّ مَنْ اَحْسَنتَ اِلَیْه» از حیث صدوری و سنجش مفهومی آن با آموزه های دینی27442FAسید سلیمانموسویکارشناسی ارشدعلوم حدیث، دانشگاه علوم اسلامی رضویمحمدمیرزائیاستادیار دانشگاه علوم اسلامی رضویJournal Article20190102<em>عبارت مشهور «اِتَّقِ شَرَّ مَنْ اَحْسَنتَ اِلَیْه» از جمله سخنان منتسب به معصومین</em><em> است. بررسی حدیث بودن آن و درستی یا نادرستی این انتساب، سوال اصلی مقاله است. صحت صدور این سخن از معصوم نیازمند بررسی وجود آن در منابع حدیثی و تفسیری است. این مقاله که با استفاده از منابع کتابخانه</em><em>ای به روش توصیفی و تحلیلی فراهم گشته است ضمن مفهوم شناسی واژگان دخیل و بیان پیشینه، بررسی سیر تاریخی منابعی که این عبارت در آنها بهکار رفته، نشان از نااستواری آن به عنوان حدیث دارد و بیشتر به عنوان یک مثل پذیرفته شده است. دلالت مطابقی عبارت یاد شده به شکل مطلق، بیانگر نوعی احتیاط در مقابل احسان شونده است و هیچ گونه دلالتی بر ممانعت از احسان ندارد. دلالت التزامی آن با عده دیگر آیات و روایات در تعارض است. بررسی دلالی، محتوایی و مضمون این تعبیر با اضافه وصف «عند من لا اصل له» در منابع شیعی و سنی و نیز بررسی سندی منتهی به نتایج ذیل گردید. ملحوظ داشتن قید «عند من لا اصل له» که رویکرد موضوع را متحول میکند مؤید به عده</em><em>ای از روایاتی است که از اعتبار سندی خوبی برخوردار است ولی با روح آیات قرآن و تعدادی از روایات سازگاری ندارد. هرچند ممکن است برخی در مقابل نیکی و احسان، واکنش مثبتی نداشته و ناسپاسی کنند ولی اصل مطلوب بودن احسان به انسانها در غیر معصیت و لو به انسان گنه کار امر مسلمی است. </em>https://hd.razavi.ac.ir/article_2_bc3a49524f461ed39649029562ba1607.pdfدانشگاه علوم اسلامی رضویآموزه های حدیثی2676-63612420190220نقد سند روایات در تفسیر اطیب البیان45663FAداودمعماریاستادیار دانشگاه بین المللی امام خمینیجلالمصطفایی اجلالیهدانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن وحدیثJournal Article20190128<em>حدیث به عنوان پر کاربردترین منبع استنباط معارف و علوم اسلامی از دیرباز مورد توجه اندیشمندان و محققان مختلف اسلامی بوده و گاه تنها با اکتفا به نقل و گاه توام با نقد در خلال آثار تفسیری، فقهی، کلامی و اخلاقی ایشان خودنمایی می</em><em>کند. پژوهش حاضر، به روش توصیفی – تحلیلی و با بهرهگیری از ابزار کتابخانهای به واکاوی چرایی و چگونگی نقد سند روایات در تفسیر اطیب البیان می</em><em>پردازد. یافته</em><em>های مقاله دلالت دارد که آیت الله طیب</em> <em>در تفسیر اطیب البیان در قیاس با بهرهگیری وافر از متون روایی در تفسیر و تبیین آیات الهی، با اعتمادی که به کتب و جوامع روایی شیعی داشته، کمتر به نقل اسناد آن</em><em>ها پرداخته و بیشتر روایات را بدون اشاره به سلسله سند ذکر کرده است. از آنجا که همت اصلی مفسر در تفسیر اطیب البیان بنا به اقتضائات عصری، تبیین معارف و مسائل اعتقادی و دفاع از ارزش</em><em>های اصیل مذهب خود در مقابل هجوم گسترده مکاتب مادی و تحریفات ادیان و مذاهب گوناگون بوده، عمده واکاوی</em><em>های او نیز در نقل ونقد سند روایات، به حوزه احادیث اعتقادی وکلامی مرتبط است. در تحلیل احکام شرعی اختلافی بین شیعه و سنی، مفسر برای به کرسی نشاندن نظر خود به روایات بدون ذکر اسناد آنها استناد می</em><em>کند. در روایات اخلاقی نیز بنا بر قاعده «تسامح در ادله سنن» اهتمام چندانی به نقل و نقد سند ندارد. </em>https://hd.razavi.ac.ir/article_3_5be3ddbea12d3bca45d1155b33f574d3.pdfدانشگاه علوم اسلامی رضویآموزه های حدیثی2676-63612420190220تحلیل روایات مختلف مدح و ذم گروهی در رجال کشی67844FAرحیمهببرکته شمشیریاستادیار دانشگاه کوثر بجنورد،مهدیجلالیدانشیار دانشگاه فردوسی مشهدJournal Article20190218<em>وجود روایات متعارض و مختلف در رجال کشّی از ویژگی</em><em>های این اثر کهن رجالی است. در پاره</em><em>ای از روایات و گزارش</em><em>های متعارض رجال کشّی تعدادی از راویان یکجا و همزمان توسط امامان معصوم</em><em> مدح و تعدیل و گاه مورد مذمت و نکوهش واقع شده</em><em>اند و ما این دسته از روایات را روایات مدح و ذم گروهی نام می</em><em>نهیم. در مجموع در رجال کشّی سیزده روایت در مدح تعدادی از اصحاب صادقین</em><em> وهشت روایت ذم گروهی وجود دارد که با حذف موارد تکراری، به چهار روایت کاهش مییابد. نتیجه این پژوهش که به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است از این قرار است که حضور حداکثری راویان فطحی مذهب در نقل و نشر دسته</em><em>ای از روایات مدح گروهی مشهود است. همچنین نقش غالیان در جعل احادیث مذمت اصحاب امامان به سبب تقابلی که با فقیهان اصحاب صادقین</em><em> داشته اند، بارز است. </em>https://hd.razavi.ac.ir/article_4_a746dae8794d636113a805549b19eb1b.pdfدانشگاه علوم اسلامی رضویآموزه های حدیثی2676-63612420190220نگاهی تطبیقی به اعلام نزول سورۀ برائت در احادیث و رویکردهای مفسّران فریقین851045FAآتنابهادریاستادیار گروه معارف دانشگاه الزهراء (س)شبیرفیروزیاندانشجوی دکتری دانشگاه علوم و معارف قرآن کریمJournal Article20190129<em>پس از نزول سوره برائت، پیامبراکرم</em><em> ابوبکر را مأمور ابلاغ بر مشرکان مکه نمود؛ اما وحی، آنحضرت یا مردی از خودش را ملزم به اجرای حکم کرد. لذا ایشان به مأمورش دستور بازگشت داد و ابلاغ فرمان الهی را به حضرتعلی</em><em> سپرد. علیرغم اتفاقنظر علمای فریقین در اصل وقوع ماجرا، در جزئیات احادیث اختلافاتی وارد است که به محدودیت حکم به موضوع برائت، ارائۀ تفسیر نادرست از عبارت «رجلٌ مِنِّی»، تقلیل علت انتخاب علی بن أبی طالب</em><em> به تبعیت پیامبر</em><em> از یک سنّت جاهلی و اصرار بر عدم عزل ابوبکر از امیرالحاج تا پایان مناسک منجر شد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی اختلاف دیدگاه دانشمندان شیعه و سنّی را بررسی نموده و با دقّت در نکات ادبی روایات وارده، توجه به دلایل نفسیّت علی</em><em> نسبت به پیامبر</em><em>، توجه به شأن رسالت پیامبر</em><em> در برابر قومیّتگرایی و شهادت تاریخ بر ویژگیهای امامعلی</em><em>در ابلاغ این مأموریت، برگی دیگر بر کتاب أفضلیت امیرمؤمنان</em><em> افزوده است. </em>https://hd.razavi.ac.ir/article_5_e0b81ad4f42116b187095cf1168faceb.pdfدانشگاه علوم اسلامی رضویآموزه های حدیثی2676-63612420190220اثرگذاری مؤلفۀ مذهب راویان در جرح و تعدیل خلاصة الاقوال1051246FAفاطمهژیاناستادیار دانشگاه حضرت معصومه سلام الله علیهاJournal Article20190129<em>یکی از بحث برانگیزترین مؤلفههای مؤثر در جرح و تعدیل راویان، مذهب آنان است. این مسئله که آیا صداقت و ضبط راویان در اعتماد به گفتار آنان کافی است و یا مذهبشان نیز از مؤلفههای دخیل در جرح و تعدیل آنان است، همواره محل بحث و اختلاف رجالیان بوده است. خلاصةالاقوال به جهت آنکه با تنها در فاصلۀ دو قرن پس از اصول اولیۀ رجالی و به وسیلۀ علامه حلی فراهم آمده است، یکی از پر اهمیتترین کتب رجالی متأخر شیعیان به شمار میرود. این اعتقاد وجود دارد که علامه در این کتاب روش و طریق واحدی را دربرخورد با راویان غیرامامی در پینگرفتهاست؛ به تعدادی از غیر امامیان اعتماد کرده و گروهی دیگر را غیر قابل اعتماد خواندهاست. بررسی موردی شرح حال راویان غیرامامی در خلاصةالاقوال نشانگر آن است که بر خلاف این گمانه، علامه حلی شیوهای یکسان در مواجهه با راویان غیرامامی در پیش گرفتهاست. وی به راویانی که اتهام به غیرامامی بودنشان را نپذیرفته، یا امامی بودنشان را مرجح میداند و یا پس از دورهای انحراف به مذهب امامیه بازگشتهاند، اعتماد کرده اما اگر غیرامامی بودن راوی بر علامه محرز شود و وجهی برای غلبه بر این ضعف راوی وجود نداشته باشد، او را غیر قابل اعتماد میداند. </em>https://hd.razavi.ac.ir/article_6_b8438f3ecebec5d6546bbb6895c652a4.pdfدانشگاه علوم اسلامی رضویآموزه های حدیثی2676-63612420190220روششناسی کتاب "غایة المقصد فی زوائد المسند" تألیف نور الدین هیثمی1051257FAمهدیاحمدیاستادیار گروه فقه و علوم قرآن دانشگاه شیرازمرجانغلامیدانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه شیرازJournal Article20190218<em>زوائد شاخهای از علوم حدیث است که با رسالت صیانت از میراث حدیث اسلامی پا به عرصهی وجود نهاد. نخستین تألیف مستقلِ موجود در این فن، کتاب "غایة المقصد فی زوائد المسند" اثر نور الدین هیثمی است. این کتاب آیینهی تمام نمایی است که اهداف اولیه در نگارش کتب زوائد و محدودهی مفهومی اصطلاح "زوائد" را از نظر اندیشمند مبدع این فن به تصویر میکشد. پژوهش حاضر، از طریق مطالعهی روش شناسانهی کتاب غایة المقصد و ارائهی گونههای مختلف زوائد سندی و متنی در این کتاب، درصدد پاسخگویی به مسائل یاد شده است. مطابق این بررسی، از دیدگاه هیثمی، زوائد متنی به طور مطلق هر فزونی در متن حدیث را، بدون التزام به ارائهی معنای جدید، در بر میگیرد چنانکه وی در شمارش زوائد سندی نیز، انواع مختلف اسناد صحیح و ضعیف را بدون اشاره به درجهی اعتبار آنها ذکر کرده است. </em>https://hd.razavi.ac.ir/article_7_2a9a9f5bd9805e6cbbf353c8fa192905.pdfدانشگاه علوم اسلامی رضویآموزه های حدیثی2676-63612420190220فهرست مقالات128FAJournal Article20190830فهرست مقالات مجله آموزه های حدیثی شماره 4https://hd.razavi.ac.ir/article_8_cf0e0a3a9e1d43a0b3fb2c4f37b4a8ca.pdf