ORIGINAL_ARTICLE
نقش عملکرد افراد در وقوع حوادث طبیعی از دیدگاه روایات
تلقی طیف گستردهای از متدینان آن است که وقوع حوادث طبیعی همچون زلزله، سیل و کمبارشی، نتیجه مستقیم گناهان و رفتارهای ناشایست مردم است. ولی آیا میتوان خسارات و تلفات مناطق مصیبتزده از بلایای طبیعی را صرفا ناشی از گناهکاری ساکنان آن مناطق دانست؟ در این زمینه، روایات متعددی وجود دارد که تحلیل صحیح آنها میتواند پاسخ این پرسش را روشن سازد. این تحقیق، که به شیوه توصیفی تحلیلی و روش کتابخانهای سامان یافته، میکوشد با ارزیابی سندی و محتوایی روایات مربوطه، تحلیل استواری را در این مسأله ارائه دهد. یافتههای تحقیق نشان میدهد عملکرد افراد، صرفا یکی از عواملی است که در حد «مقتضی» میتواند بر وقوع یا تشدید برخی از حوادث طبیعی و خسارتهای ناشی از آن مؤثر باشد، لیک از آنجا که از یکسو اصولا بروز حوادث طبیعی جزء شرور اجتناب ناپذیر نظام خلقت است و از دیگر سو، جنبه ی آزمایش و ابتلا در مصائب، وجه غالب میباشد، نمیتوان صدمات ناشی از حوادث طبیعی را لزوما عقوبت گناه افراد دانست.
https://hd.razavi.ac.ir/article_23_0c05f9987095e2df6b37b4bb907a30cd.pdf
2018-08-23
3
26
حوادث طبیعی
عقوبت گناه
ابتلا و آزمایش
جواد
ایروانی
1
دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تأثیر عنصر مذهب درجرح و تعدیل راویان شیعه در آثار رجالی ذهبی
در منابع حدیثی شیعه و اهل سنت، راویان مشترکی قرار دارند که همواره پذیرش احادیث آنان با ملاحظۀ تفاوت مذهبی آنها، مورد توجه رجالیان فریقین بوده است. در این راستا، از جمله مباحث مورد نظر رجالیان اهل سنت، بررسی مذهب راویان شیعه و اثبات یا نفی عدالت آنان بوده است. برخی از نفی عدالت و در نتیجه بیاعتباری احادیث راویان شیعی سخن گفتهاند؛ برای اثبات یا نفی این مسئله میتوان آثار پیشینیان را در این زمینه جستجو کرد. به این منظور پرسش نوشتار حاضر، از نقش عنصر مذهب در داوری چهره شاخص حدیثی رجالی اهل سنت، شمس الدین ذهبی بر عهده گرفته است. با تأمل در الفاظ جرح و تعدیل به کارگرفته شده از سوی ذهبی، مشخص میشود، توثیقات در دو دستۀ مؤکد و مطلق قرار میگیرند و جرحهایی نیز به غیر مذهب تعلق گرفته و یا تنها به نقل توصیف برخی از راویان شیعه، بدون اظهار نظر خود پرداخته است. چنین به نظر میرسد که ذهبی به عنوان یکی از پیشگامان رجال اهل سنت، به جرح راویان شیعی به بهانۀ مذهب معتقد نیست، بلکه ملاک ضعف راوی نزد وی، وجود نقصهای دیگری است که به زعم او به صحت حدیث آسیب وارد نموده و از فقدان یکی از شروط راوی حدیث حکایت دارد؛ چنانکه ذهبی به گفته خودش با بدعتهای مذهبی منتسب به راویان شیعی مخالفت میورزد. بنابراین، صرف شیعی بودن راویان، ملاک در بیاعتباری روایات نخواهد بود.
https://hd.razavi.ac.ir/article_24_dbb753c5a58bb41d7c0a62f2b0dd0f5f.pdf
2018-08-23
27
46
مذهب راویان
راویان شیعه
جرح و تعدیل
ذهبی
علم رجال
حسن
نقی زاده
naghizadeh@um.ac.ir
1
استاد دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
سمانه
فتحی
samaneh.fathi@mail.um.ac.ir
2
دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل تطبیقی سیمای الهی در احادیث توحیدی امامرضا و تورات از بُعد مکان و گزارههای مکانانگار
سبک تطبیقی هر چند از پیشینه دراز دامنی بهرهمند نبوده، ولی در درک درست معارف، بسیار ارزشمند و کارآمد است؛ بهویژه اگر واکاوی این شیوه، در عرصۀ معارفِ توحیدی دو دین باشد. از اینرو تحقیق فراروی کوشید که در گام اول، گزارههای سیمای الهی در این بُعد را در احادیث توحیدی امامرضا و ظاهر تورات به روش کتابخانهای گردآوری نماید و در قدم بعدی، تحلیلی از این دادهها به دست دهد که دو مورد از مهمترین نتایج آن، به روش توصیفی-تحلیلی، عبارتنداز: اولاً احادیث توحیدی رضوی و گزارههای تورات در حیطه این مسئله، از جامعه آماری بالایی بهرهمند است که میتوان به بیش از صد مورد در تورات بر مکاندار بودن خداوند و چهل حدیث رضوی، در فرامکانی حضرت حق اشاره کرد. ثانیاً تعالیم تورات در تشبیه خداوند به آفریدهها، مکاندار بودن خداوند و گزارههای مکانانگار، با معارف توحیدی امامرضا سراسر ناهمگون است؛ از آنرو که تورات کنونی، قالبریزی خدایی در دستور کارش قرار گرفته که دست، پا، صورت، کمر، فراز، فرود، پیدایی و غیره دارد که پذیرش آنان، به مکانداری خداوند منجر میشود؛ حال آنکه در معارف رضوی، خداوند از این موارد و از اصل تشبیه، مبرّی است.
https://hd.razavi.ac.ir/article_25_13da973777dc6f833510b669895c99dc.pdf
2018-08-23
47
70
امامرضا
احادیث توحیدی رضوی
تورات
گزارههای مکانانگار
سیدعلی
سجادی زاده
sajjadizadehmohammad@gmail.com
1
استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی
AUTHOR
سیدعلی
دلبری
saddelbari@gmail.com
2
دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی
AUTHOR
محمد
میرزائی
mirzaee6515@gmail.com
3
استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی
AUTHOR
علی اکبر
حبیبی مهر
aliakbarhabibyimehr@gmail.com
4
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوماسلامیرضوی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نقش روایات اسباب نزول در تعیین ترتیب نزول و ترجیح روایات
یکی از موضوعات تأثیرگذار در عرصۀ تفسیر و مباحث علوم قرآنی، چگونگی دستیابی به ترتیب نزول صحیح سور قرآن کریم است و یکی از معیارهایی که در این راستا مورد توجّه محقّقان بوده روایات اسباب نزول بودهاند. این معیار در نقد روایات ترتیب نزول، تأیید آنها و همچنین به صورتی مستقل از روایات، در تعیین ترتیب نزول صحیح، مورد استفاده محقّقان بوده است. در نقطۀ مقابل، برخی به طور کلّی قائل به بی اعتباری روایات اسباب نزول بوده و برخی نقش این روایات را در تعیین ترتیب نزول صحیح نپذیرفتهاند. برای قضاوت صحیح در مورد ارزش این معیار، لازم است ادله طرفین بازنگری شود که در مقاله حاضر بدان پرداخته شده است. نتیجۀ بررسی حاکی از آن است که میتوان در مواردی نقش روایات اسباب نزول را در تأیید و در مواردی در نقد و ترجیح ترتیبهای روایی بر یکدیگر پذیرفت.
https://hd.razavi.ac.ir/article_26_98eeb5102d1af25773c5e52a359323e3.pdf
2018-08-23
71
90
اسباب نزول
ترتیب نزول
نقد اسباب نزول
نقد ترتیب نزول
محدثه
مقیمی نژاد داورانی
m.moghiminejad@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه حضرت نرجس سلام الله علیها
LEAD_AUTHOR
محمدعلی
تجری
ma.tajary@yahoo.com
2
استادیار دانشگاه قم
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
روایات «جهنمی بودن اکثر زنان» در ترازوی نقد
در برخی از روایات موضوعاتی مطرح شده است که موجب در معرض خدشه قرار گرفتن دین اسلام شده و شبهاتی را در مورد این آیین به وجود آورده است؛ از جمله آن مسائل، که مربوط به مباحث مرتبط با دیدگاه اسلام نسبت به زنان است، روایاتی است که در مورد «جهنمی بودن اکثر زنان» وارد شده است. در پژوهش حاضر که به سبک مسأله محور و با روش کتابخانهای و به صورت توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است، بیان کردهایم که: در نگاه اوّلیه روایات محل بحث از نظر سند قابل اعتنا نمیباشد و با اغماض از ضعف سند روایات، اگر مقصود این روایات آن باشد که اختلافات جنسیتی باعث جهنمی و بهشتی شدن میباشد، چنین برداشتی معارض با قرآن، عقل و دیگر روایات بوده و لذا به دلیل عدم تأیید محتوا و دلالت آنها با ادله محکمتر و صریحتر از آن، باید حکم به طرح آن نماییم؛ امّا اگر بخواهیم از باب «قاعده الجمع مهما أمکن أولی من الطرح» سعی در جمع این روایات داشته باشیم وجه صحیح در توجیه این روایات آن است که: مراد از این روایات - با توجّه به تعلیلاتی که در برخی از روایات محل بحث آمده است - آن است که زنان به دلیل عدم انجام وظایف همسری خود مستوجب ورود به دوزخ و جهنم میشوند و اگر این علّت منتفی گردد، دیگر جهنمی بودن ایشان هم منتفی میگردد.
https://hd.razavi.ac.ir/article_27_79eb18faeb2512d26a0a66a86cb15535.pdf
2018-08-23
91
108
جهنم
زنان
جمع بین روایات
وثاقت سندی
وثاقت صدوری
ابوالقاسم
حسینی زیدی
abolghasem.6558@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد مقدس
LEAD_AUTHOR
محسن
کبیری راد
mohsenkabirirad@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم اسلامی رضوی
AUTHOR
احسان
یاربی
ehsanyarabi@gmail.com
3
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد مقدس
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل سندی و محتوایی حدیث شریعت و طریقت و حقیقت
شناخت منابع دینی جهت دریافت دیدگاه صحیح دینی نیازمند دقت ویژهای است. در این میان درک صحیح کلام نبوی پس از قرآن کریم اهمیت خاصی دارد. برخی از تعابیر از قول پیامبر اعظم مطرح میشود، در حالی که صدور آن از ایشان در هالهای از ابهام است. از جملۀ آن گفتارها جمله "الشَّریعَةُ اَقْوَالی و الطَّریقَةُ أفعالی و الحقیقَةُ أحوَالِی" است که در میان محدثین و عرفای متأخر سید حیدر آملی عارف قرن هشتم شهرت یافته است. با بررسی سند روایت و تحلیل محتوای آن به همراه سیر تاریخی حدیث در آثار عرفانی مییابیم که این کلام از تعابیر عرفا است، نه از پیامبر اسلام. و عزیز الدین نسفی برای اولین بار این کلام را از قول پیامبر مطرح کرده است. بعد از او سید حیدر آملی آن را به پیامبر نسبت داده و به طور گسترده در آثارش آورده است. در حالی که اصطلاحات شریعت، طریقت و حقیقت قرنها پس از رحلت پیامبر عظیم الشأن در میان مسلمین رایج گردیده است.
https://hd.razavi.ac.ir/article_28_556ec85cff540ef921b2c91806b85cae.pdf
2018-08-23
109
139
پیامبر
شریعت
طریقت
حقیقت
سیدحسین
سیدموسوی
shmosavi@um.ac.ir
1
دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
فهرست مقالات
فهرست مقالات آموزه های حدیثی شماره 3
https://hd.razavi.ac.ir/article_29_c3f6ffe83f41665c035af22d7ba0c876.pdf
2018-08-23
1
2
مقاله
فهرست
حدیثی